1. Nguồn gốc câu nói

Tự học tập và học tập suốt đời là một luận điểm quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục. Trong suốt hành trình 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, dù trong những điều kiện hoàn cảnh khó khăn nhất, Bác vẫn luôn tranh thủ khai thác tối đa quỹ thời gian eo hẹp để kiên trì học tập, trau dồi kiến thức. Có thể khẳng định, cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh chính là cuộc đời tự học bền bỉ và cả thế giới đã phải thừa nhận cũng như khâm phục về tầm hiểu biết rộng lớn của Người. Nhà nghiên cứu Vasiliep đã viết trong tác phẩm “Về cách mạng Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh” như sau: “Hiếm có chính khách nào của thế kỷ XX có thể sánh được với Hồ Chí Minh về trình độ học vấn, tầm hiểu biết rộng lớn và sự thông minh trong cuộc đời”. Hơn hết, danh hiệu nhà văn hóa kiệt xuất mà tổ chức UNESCO trao tặng Người chính là minh chứng cho thấy sức ảnh hưởng mang tầm quốc tế của Bác trong lĩnh vực văn hóa – giáo dục.

Tìm hiểu về phong cách Hồ Chí Minh, chúng ta thấy rằng tinh thần tự học tập và học tập suốt đời là nền tảng quan trọng và xuyên suốt trong quá trình hoạt động cách mạng của Bác. Các đồng chí phục vụ Bác sinh thời kể lại rằng, ngày nào Bác cũng dành thời gian để bổ sung và nâng cao tri thức cho mình bằng việc đọc sách, báo, nghe tin tức thời sự và rút kinh nghiệm từ những công việc thực tiễn hàng ngày. Theo Người, quá trình học, tự học và học suốt đời chính là để mở mang hiểu biết, bổ sung tri thức nhằm phát huy tốt hơn những ưu điểm, thế mạnh, sở trường của mình; làm cho năng lực làm chủ, tư duy sáng tạo của mỗi người trong cuộc sống đời thường cũng như trong công tác được nâng lên, tạo hiệu quả thiết thực, góp phần phụng sự Tổ quốc, Nhân dân được tốt hơn.

Bác đã không ít lần nhắc nhở, căn dặn chúng ta qua các bài nói, bài viết của mình về việc tự học và học suốt đời. Tại buổi nói chuyện ở lớp nghiên cứu chính trị khóa I, Trường Đại học Nhân dân Việt Nam ngày 21/7/1956, Bác đã căn dặn: “Học hỏi là một việc phải tiếp tục suốt đời. Suốt đời gắn liền lý luận với công tác thực tế. Không ai có thể tự cho mình đã biết đủ rồi, biết hết rồi. Thế giới ngày ngày đổi mới, Nhân dân ta ngày càng tiến bộ, cho nên chúng ta phải tiếp tục học và hành để tiến bộ kịp Nhân dân”. Có thể thấy rằng, tư tưởng tự học tập và học tập suốt đời đã trở thành tư tưởng giáo dục nồng cốt trong suốt cuộc đời của Bác, giúp Người phát huy tối đa sức mạnh của trí tuệ và tri thức. Bằng tấm gương tự học tập và học tập suốt đời ấy, Bác đã để lại nhiều bài học và những chỉ dẫn quý báu cho các thế hệ noi theo.

Từ ngày 08 đến ngày 11/12/1961, Bác Hồ về thăm quê. Trong khoản thời gian này, Bác đến thăm cán bộ, chiến sỹ, đồng bào ở nhiều nơi trong tỉnh Nghệ An. Trong đó, có buổi chiều 09/12/1961, Người có đến gặp, trò chuyện với các Đảng viên và cán bộ lâu năm. Tại đây, bài nói của Bác đã được ghi nhận lại, sau này được Nhà xuất bản Sự thật in trong quyển: “Sách về vấn đề cán bộ” năm 1974, trang 101 – 111, trong bài, Bác có nói: “Tôi năm nay 71 tuổi, ngày nào cũng phải học. Việc lớn, việc nhỏ, tôi phải tham gia. Công việc cứ tiến mãi. Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau”.

Câu nói này của Bác đã tiêu biểu cho việc tự học tập và học tập suốt đời. Qua câu nói trên, chúng ta - mỗi cán bộ, Đảng viên cần nhìn nhận và ý thức thức sâu sắc về quá trình học tập của bản thân. Hiểu đúng câu nói “Tôi nǎm nay 71 tuổi, ngày nào cũng phải học. Việc lớn, việc nhỏ, tôi phải tham gia. Công việc cứ tiến mãi. Không học thì không theo kịp, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau” là nền tảng, động lực quan trọng để mỗi cán bộ, Đảng viên thực hiện và phát huy có hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh trong học tập.

2. Cán bộ, Đảng viên chi bộ Tòa Hình sự hiểu câu nói của Bác

Câu nói trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh muốn nhấn mạnh việc tự học tập và học tập suốt đời là vô cùng cần thiết, giữ vai trò quan trọng trong công việc cũng như trong cuộc sống. Chúng ta biết rằng, xã hội luôn vận động và điều đó đòi hỏi mỗi cá nhân phải không ngừng trau dồi kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết để có thể theo kịp thời đại, theo kịp sự thay đổi của các quan hệ xã hội.

Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, học tập chính là một quá trình tiếp thu tri thức, nên việc học tại trường, lớp, trong những giai đoạn nhất định và tự học suốt cuộc đời mỗi người là quan trọng, cần thiết và thường xuyên. Do đó, mỗi cán bộ, Đảng viên Tòa Hình sự phải hiểu được vai trò của việc tự học tập, học tập suốt đời và thực hiện phương châm: “Học hành là vô cùng. Học càng nhiều, biết càng nhiều càng tốt” (theo lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh được trích trong Thư gửi đồng bào xã Duyên Trang, huyện Tiên Hưng, tỉnh Thái Bình). Cần nhấn mạnh rằng, mỗi người, nhất là người cán bộ, Đảng viên nếu không muốn mình trở thành thoái bộ, lạc hậu, thì phải không ngừng học tập, không ngừng mở rộng kiến thức cũng như sự hiểu biết của bản thân. Song với đó, việc tự học tập và học tập suốt đời cũng phải bám sát phương châm là lý luận liên hệ với thực tế.

Ở cương vị đứng đầu Đảng và Nhà nước ta, Bác thường nhắc nhở mọi người học lý luận đồng thời học trong thực tiễn. Bác giải thích: Lý luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong các cuộc đấu tranh, xem xét, so sánh thật kỹ lưỡng, rõ ràng, làm thành kết luận, rồi đem nó chứng minh với thực tế. Bác ví lý luận như cái tên hoặc viên đạn. Thực hành như cái đích để bắn. Có tên mà không bắn, hoặc bắn lung tung, cũng như không có tên. Lý luận cốt để áp dụng vào thực tế. Chỉ học thuộc lòng để đem lòe thiên hạ thì lý luận ấy cũng vô ích. Vì vậy, Bác yêu cầu mọi người phải vừa học, vừa làm, học để áp dụng vào thực tiễn công tác. Trong lúc học lý thuyết phải nghiên cứu công việc thực tế. Bác còn giải thích: Thời kỳ học ở nhà trường chưa thể cung cấp những kiến thức đầy đủ và sâu rộng; nó mới chỉ giúp ta được những điều căn bản, định rõ cho ta một phương hướng đi cho khỏi lầm đường và gợi cho ta lòng ham muốn nghiên cứu. Còn sau khi ra trường làm việc, phải nghiên cứu không những trong sách vở, mà còn phải nghiên cứu ngay trong thực tiễn công tác của mình, phải vừa làm, vừa học. Bác khuyên mọi người: “Học trong xã hội học trong thực tế, học ở quần chúng”. Cũng theo lời Người thì học, tự học và học suốt đời là một dòng chảy liên tục, phát triển không ngừng. Do đó, không phải ngẫu nhiên, Người lại nói: “Bác thường nghe nói có đồng chí 40 tuổi đã cho mình là già nên ít chịu học tập. Nghĩ như vậy là không đúng, 40 tuổi chưa phải là già. Bác đã 76 tuổi nhưng vẫn cố gắng học thêm. Chúng ta phải học và hoạt động cách mạng suốt đời. Còn sống thì còn phải học, còn phải hoạt động cách mạng”.

Tóm lại, tự học là công việc thường xuyên và liên tục của mỗi cá nhân. Nếu không chịu khó học thì không tiến bộ được. Không tiến bộ là thoái bộ. Xã hội ngày càng phát triển, công việc ngày càng nhiều, công nghệ ngày càng nâng cao. Cán bộ, đảng viên mà không chịu khó tự học thì sẽ lạc hậu, không theo kịp với quá trình phát triển của xã hội, công việc nó sẽ gạt mình lại phía sau, dẫn đến dễ bị đào thải, tự mình đào thải mình. Muốn học tập có kết quả tốt thì phải có thái độ học tập đúng và phương pháp học tập đúng… Phương châm, phương pháp học tập là lý luận liên hệ với thực tế.

3. Cán bộ, Đảng viên chi bộ Tòa Hình sự vận dụng câu nói của Bác vào quá trình tự học của bản thân

Tư tưởng học tập suốt đời của Bác là kim chỉ nam để mỗi cán bộ, Đảng viên tiếp cận tri thức, hoàn thiện nhân cách, trở thành người có ích phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân là bài học quý giá để mỗi chúng ta học tập, làm theo. Đặc biệt, trong bối cảnh xã hội tiến bộ nhanh chóng như hiện nay, tinh thần tự học tập và học tập suốt đời phải được phát huy cao hơn nữa.

Trong thời gian qua, cán bộ, đảng viên chi bộ Tòa Hình sự cũng thường xuyên tự học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng nhu cầu vị trí công tác. Thể hiện rõ nét qua việc tự nghiên cứu, trao đổi kiến thức pháp luật trên phần mềm trợ lý ảo, chất lượng công việc; chất lượng giải quyết án ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được, việc tự học của cán bộ, đảng viên đôi lúc chưa đúng phương châm, phương pháp; lý luận chưa sát với thực tiễn vẫn đến vẫn còn án bị hủy sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán; công việc đôi lúc cũng có sai xót cần uốn nắn, sửa chữa.

Từ thực trạng nêu trên, cán bộ, đảng viên chi bộ Toà Hình sự cần nêu cao tinh thần tự học theo lời giải của bác bằng một số giải pháp như sau:

- Một là, cần bỏ thái độ tự mãn, loại bỏ tư duy ngủ quên trên chiến thắng, hài lòng với những gì mình đã đạt được mà không muốn nỗ lực thêm nữa. Mỗi cán bộ, Đảng viên phải ý thức được rằng thái độ tự mãn, tư duy ngủ quên trên chiến thắng và tâm lý tự hài lòng chính là những bức tường chắn kìm hãm động lực phát triển của chúng ta, khiến cho chúng ta trở nên trì trệ, không tiến.

- Hai là, cần bỏ tư duy bảo thủ. Vì tư duy của người bảo thủ có thể trở nên lạc hậu, thiếu sáng tạo. Người có tư duy bảo thủ khó bắt kịp xu hướng phát triển của xã hội và có thể gặp khó khăn trong việc hòa nhập với cộng đồng.

- Ba là, mỗi cán bộ, Đảng viên phải tự nêu cao tinh thần tự học, chủ động cập nhật kiến thức mới áp dụng trong công tác. Đặc thù công việc đòi hỏi cán bộ, Đảng viên Tòa Hình sự phải liên tục tìm kiếm, cập nhật những văn bản mới để phục vụ cho việc áp dụng pháp luật đồng thời làm mới tư duy pháp lý để bắt kịp với những tiến bộ trong nền khoa học tư pháp.

- Bốn là, cán bộ, Đảng viên là Thẩm phán cần chủ động cập nhật đường lối, chính sách pháp luật mới trong quá trình áp dụng pháp luật khi giải quyết án. Việc giải quyết án không chỉ đòi hỏi Thẩm phán bám sát hồ sơ vụ án, xem xét toàn diện nội dung của vụ án mà còn phải nắm bắt được những thay đổi, bổ sung trong đường lối, chính sách pháp luật để có thể vận dụng đúng tinh thần, chủ trương mới của Đảng trong công tác tư pháp nói chung và tư pháp hình sự nói riêng.

- Năm là, cán bộ, Đảng viên không được trốn tránh, thoái thác nhiệm vụ mà phải tăng cường tự học để hoàn thiện bản thân, đáp ứng như cầu, vị trí công việc. Trong phạm vi trách nhiệm của mình, mỗi cán bộ, Đảng viên phải học tập không ngừng, phát triển không ngừng để có thể hoàn thành nhiệm vụ được giao. Không chỉ trong công tác chuyên môn, cán bộ, Đảng viên Tòa Hình sự còn phải tự nỗ lực để phục vụ Nhân dân, phụng sự Tổ quốc trong giai đoạn mới.

- Sáu là, chủ động tiếp cận với khoa học công nghệ để hòa nhập vào kỷ nguyên số, vươn mình phát triển cùng đất nước. Đây là điểm mấu chốt, mang tính quyết định trong bối cảnh số hóa. Vì trong giai đoạn công nghệ phát triển mạnh mẽ như hiện nay, nếu cán bộ, Đảng viên không tự học tập để bắt kịp xu hướng của xã hội thì không những không thể vận dụng, khai thác được những lợi thế của thời đại mà còn khiến cho chúng ta bị bỏ lại phía sau. Chính vì vậy, cán bộ, Đảng viên phải không ngừng học tập để có thể vận dụng những tiến bộ khoa học công nghệ vào công tác, áp dụng các thành tựu số hóa để hỗ trợ nghiệp vụ, nâng cao hiệu quả công việc.

Để đánh giá kết quả tự học tập của cán bộ, đảng viên trong chi bộ khi thực hiện chuyên đề này, trong các buổi sinh hoạt chi bộ thường lệ, các đảng viên cần thực hiện việc tự phê bình hoặc tập thể phê bình kết quả tự học tập, chất lượng của việc học tập thông qua hiệu quả công việc để cùng học hỏi kinh nghiệm, đóng góp ý kiến cho đảng viên, chi bộ cùng phát triển.

Chi bộ Tòa Hình sự