I. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Trước khi Hiến pháp năm 1946 được thông qua, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 33C-SL ngày 13/9/1945 thành lập hệ thống Tòa án ở nước ta. Với chức năng nhân danh Nhà nước tiến hành các hoạt động xét xử nhằm mục tiêu bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người. Quá trình phát triển của hệ thống Tòa án đã gắn liền với quá trình hoàn thiện và củng cố nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, hiện nay là Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hoạt động xét xử của Tòa án - trung tâm của hoạt động tư pháp, nơi thể hiện nền công lý, sự đối xử công bằng trong tất cả các mối quan hệ - là một trong những hoạt động biểu hiện tập trung, cụ thể nhất của thực thi quyền lực tư pháp đã được Hiến pháp năm 2013 quy định.
Trong suốt chặng đường 76 năm xây dựng và phát triển, vượt lên muôn vàn khó khăn, thử thách, các thế hệ cán bộ Tòa án đã đoàn kết một lòng, đồng tâm hiệp lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng giao phó. Phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ, Thẩm phán đã quyết định hiệu lực, hiệu quả trong thực thi công vụ của Tòa án nhân dân các cấp. Chính vì vậy, công tác xây dựng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án luôn được Đảng, Nhà nước và các thế hệ lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao qua các thời kỳ quan tâm, chú trọng.
Với tư tưởng xuyên suốt là xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, Thẩm phán theo hướng toàn diện cả về lý luận chính trị, phẩm chất, năng lực thực tiễn trên nguyên tắc coi trọng cả “đức” và “tài”, “đức” là gốc; yêu cầu đặt ra là chất lượng cán bộ, Thẩm phán phải trên cơ sở thống nhất tiêu chuẩn về phẩm chất và năng lực, phải vững vàng về bản lĩnh chính trị và giỏi về nghiệp vụ nhằm thực hiện tốt nhất nhiệm vụ xét xử, bảo vệ công lý, quyền con người. Góp phần giữ vững kỷ cương, trật tự, an toàn xã hội, xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, phồn vinh.
II. Thực tiễn công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Cà Mau
Thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/BCS ngày 14/5/2018 của Ban cán sự đảng TAND tối cao về lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới nâng cao chất lượng công tác tổ chức cán bộ của TAND. Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh Cà Mau đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung thực hiện giải pháp về quản lý, điều hành công tác tổ chức cán bộ, chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký TAND hai cấp nhằm nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp, góp phần nâng cao chất lượng xét xử, để Tòa án thực sự là thành trì bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Để xây dựng đội ngũ cán bộ cán bộ, công chức TAND hai cấp, nhất là đội ngũ Thẩm phán trong sạch, vững mạnh đòi hỏi phải nâng cao tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và bản lĩnh nghề nghiệp của cán bộ. Lãnh đạo TAND tỉnh đã quan tâm sâu sắc và chỉ đạo thực hiện trên các phương diện sau:
- Đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ có chức danh tư pháp là những giải pháp được TAND hai cấp tỉnh thực hiện xuyên suốt, kịp thời, nhằm từng bước nâng cao chất lượng công tác cán bộ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Cụ thể năm 2020, TAND hai cấp tỉnh Cà Mau đã cử đi học cao học 11 cán bộ, cử đi đào tạo nghiệp vụ xét xử 20 cán bộ; cử đi đào tạo nghiệp vụ Thẩm tra viên chính 01 cán bộ, Thư ký viên 04 cán bộ; trung cấp chính trị 04 cán bộ; cử đi bồi dưỡng lớp lãnh đạo, quản lý cấp phòng 04 cán bộ TAND cấp huyện.
- Ngoài ra, Chánh án TAND tỉnh còn cử nhiều lượt cán bộ, công chức đi đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn các khóa nghiệp vụ khác như: Tập huấn chuyên sâu hướng dẫn soạn thảo bản án, quyết định của Tòa án thống nhất trong TAND; tập huấn chuyên sâu các quy định của Bộ luật Hình sự về các tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiếm; tham dự hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm giữa Thẩm phán Việt Nam và Thẩm phán quốc tế về giải quyết tranh chấp mại quốc tế về công nhận và thi hành phán quyết của Trọng tài nước ngoài”; hội thảo về chủ đề “Bình đẳng giới và sự tiến bộ Phụ nữ TAND”; Hội nghị triển khai Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.
- Tổ chức 01 đợt tập huấn nghiệp vụ cho Hội thẩm, Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký TAND hai cấp. Đồng thời, chỉ đạo toàn thể Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên, Thư ký TAND hai cấp tham gia đầy đủ các buổi tập huấn trực tuyến về chuyên môn nghiệp vụ do TAND tối cao tổ chức hàng tháng. Về nội dung tập huấn, bên cạnh việc triển khai, hướng dẫn các quy định pháp luật mới có hiệu lực liên quan đến công tác xét xử, các Hội thẩm và công chức giữ chức danh tư pháp TAND hai cấp còn được trang bị thêm những kỹ năng giao tiếp, kỹ năng xét xử, văn hóa ứng xử nơi công sở, được các báo cáo viên trao đổi, giải đáp những vấn đề còn vướng mắc giữa lý luận và thực tiễn, qua đó giúp cho các Hội thẩm, Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký nhận thức và áp dụng quy định pháp luật đúng đắn, chính xác, góp phần nâng cao chất lượng công tác xét xử.
Tính đến 31/12/2020, TAND hai cấp trong tỉnh có 47/186 biên chế cán bộ công chức có trình độ Thạc sĩ Luật (chiếm tỷ lệ 25,26%); 137/186 cán bộ công chức có trình độ Đại học (chiếm tỷ lệ 73,65%), 02/186 cán bộ công chức có trình độ trung cấp (tỷ lệ 1,07%).
Về trình độ chính trị: Trên cơ sở danh sách cán bộ, công chức được quy hoạch các chức vụ lãnh đạo, quản lý giai đoạn 2016 – 2021 và giai đoạn 2021 – 2026. Nhiều năm qua TAND hai cấp tỉnh Cà Mau đã cử nhiều lượt cán bộ, công chức đi đào tạo các lớp cao cấp, trung cấp lý luận chính trị. Hiện tại cán bộ công chức có trình độ cử nhân chính trị 05 người, cao cấp chính trị 31 người; trung cấp chính trị 110 người.
Với cách làm hiệu quả nêu trên của lãnh đạo TAND tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho Thẩm phán, cán bộ, công chức, Hội thẩm nhân dân của hệ thống TAND hai cấp trong tỉnh không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, có tinh thần kiên quyết đấu tranh bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác được giao, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay. Kết quả, năm 2020, Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo các Phòng, Tòa thuộc TAND tỉnh, TAND cấp huyện tập trung nghiên cứu, đẩy nhanh tiến độ giải quyết, xét xử các loại án theo quy định pháp luật, cụ thể: Từ ngày 01/10/2019 đến ngày 30/9/2020, Tòa án nhân dân hai cấp trong tỉnh đã thụ lý 12.579 vụ, việc giải quyết 11.224 vụ, việc đạt tỷ lệ 89,23%; So với cùng kỳ năm 2019 thụ lý tăng 1.099 vụ, việc; giải quyết tăng 950 vụ, việc.
Trong xét xử các vụ án hình sự, cơ bản đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không có trường hợp nào kết án oan người không có tội và không để lọt tội phạm; đã quan tâm khắc phục có hiệu quả về án tạm đình chỉ, án quá hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. Trong giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính, đã chú trọng làm tốt công tác hoà giải, đối thoại, tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập chứng cứ cần thiết, đảm bảo giải quyết vụ án đúng theo quy định của pháp luật, để Tòa án thực sự là điểm tựa của Nhân dân về niềm tin công lý, qua đó góp phần thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
3. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác đánh giá, bố trí cán bộ tại Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Cà Mau
Bên cạnh những kết quả đạt được, để duy trì và nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, chất lượng công tác xét xử tại TAND hai cấp, cần thực hiện các giải pháp sau:
- Một là, Tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “Phụng công thủ pháp, chí công vô tư”; thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án trong sạch, vững mạnh.
- Hai là, Tăng cường đào tạo, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký TAND hai cấp, nhất là tập huấn về các bộ luật mới được sửa đổi, bổ sung và các văn bản thi hành.
- Ba là, Thắt chặt kỷ cương, kỷ luật công vụ, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm của cán bộ, công chức, qua đó nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các vụ việc đảm bảo công lý, quyền con người và quyền công dân.
Chi bộ Phòng TCCB, TT & TĐKT